Problem Bałkan Zachodnich zaczyna nabierać znaczenia. Wielu ekspertów wypowiada się w tej materii. Regionalny Ośrodek Debaty Międzynarodowej w Toruniu również bierze udział w bieżącym dyskursie. Tym razem do loży ekspertów zaprosiliśmy wybitnych znawców tematu.

Pan dr Tomasz Jacek Lis jest historykiem i bałkanistą. Absolwentem Uniwersytetu Mikołaja Kopernika w Toruniu. Pracuje jako adiunkt na Wydziale Historii Uniwersytetu Jagiellońskiego oraz jako wykładowca AKSiM w Toruniu. Jest stypendystą fundacji Lanckorońskich oraz Polskiej Misji Historycznej w Würzburgu. Natomiast Pan Jakub Lachert jest ekspertem Warsaw Institute. Jego zainteresowania badawcze skupiają się wokół takich kwestii jak polityka sąsiedztwa Unii Europejskiej, w tym, w szczególności, polityka wschodnia, Partnerstwo Wschodnie, czy Bałkany Zachodnie w procesie integracji z UE.

W czasie debaty poruszono wiele wątków. Wśród nich chociażby definicyjny bałagan. Półwysep Bałkański, Bałkany, Bałkany Zachodnie, Kocioł Bałkański, etc. - definicyjne problemy z określeniem geopolitycznego regionu zaczynają mieć wpływ na światowych decydentów.

Pojęcie „Bałkany Zachodnie” zostało przyjęte w Unii Europejskiej po to, aby ująć sześciu krajów Europy Południowo-Wschodniej, jako ewentualnych przyszłych członków tej organizacji. W dokumentach UE wprost zapisano, że: „… są to kraje przystępujące do UE lub przedakcesyjne” Można też spotkać się ze stwierdzeniem, że Bałkany Zachodnie to kraje byłej Jugosławii – niektóre z nich już są w UE. Czy zatem winniśmy pojęcie Bałkany Zachodnie rozumieć w perspektywie działań Unii Europejskiej? Jaki jest sens stosowania tego pojęcia dziś, przy tylu problemach na tym obszarze?

Niezwykle interesujące są relacje państw położonych na Bałkanach a Rosją. Wszyscy zapewne znamy historię, a zwłaszcza incydent w Sarajewie z czerwca 1914 r. Wtedy nikt się nie spodziewał, że to wydarzenie doprowadzi do pierwszej wojny światowej. Do dziś pokutuje przekonanie o bliskości: religijnej, etnicznej, kulturowej między Rosjanami a zwłaszcza Serbami i innymi bałkańskimi narodami. Jakie interesy ma Rosja na obszarze Bałkan Zachodnich? Jakie zyski i straty mogą mieć państwa bałkańskie w kontekście geopolitycznej ekspansji Moskwy?

W kontekście ostatnich wydarzeń związanych z wojną rosyjsko-ukraińską, musi zastanawiać postawa Bośni i Hercegowiny, która targana jest wewnętrznymi niepokojami. Władze Bośni i Hercegowiny podzieliły się w kontekście poparcia sankcji w związku z wojną. Uwypukliło to głębokie różnice w państwie tym między prorosyjskimi Serbami a prozachodnimi Bośniakami.

Jaką rolę ma BiH w kontekście rosyjskiej polityki na Bałkanach Zachodnich?

W kontekście Bałkan warto wspomnieć o Serbii. Jednym z potężniejszych graczy w regionie. Dnia 3 kwietnia 2022 r. miały miejsce wybory prezydenckie. W pierwszej turze bezapelacyjnie wygrał dotychczasowy prezydent Aleksandar Vučić, który zdobył ponad 58,5% poparcia. Vučić swoje kolejne zwycięstwo zawdzięcza skutecznemu wykreowaniu się na twórcę sukcesów gospodarczych Serbii, zdolnego do rozgrywania interesów kraju między Wschodem i Zachodem. W tym kontekście, jaką rolę ma Serbia na Bałkanach Zachodnich? Jak długo da się balansować między Zachodem, a Rosją?

Na te i inne kwestie rozmawiali prelegenci. Debatę online moderował dr Krystian Chołaszczyński, zastępca koordynatora Regionalnego Ośrodka Debaty Międzynarodowej w Toruniu.

Zapraszamy!

Poniżej krótka fotorelacja.